મંદિર ઘીથી બનેલું છે: ભારતીય મંદિરોનું નિર્માણ હંમેશા અનન્ય શૈલીઓ અને પરંપરાઓને અનુસરે છે. રાજસ્થાનના ભંડાસર મંદિરનું નિર્માણ એક અનોખી પદ્ધતિથી કરવામાં આવ્યું છે જે માત્ર સ્થાપત્યની દ્રષ્ટિએ જ નહીં પરંતુ સાંસ્કૃતિક મહત્વની દ્રષ્ટિએ પણ અદ્ભુત છે. 15મી સદી દરમિયાન, શ્રીમંત વેપારી બંદા શાહ ઓસ્વાલે પાણીને બદલે ઘીનો ઉપયોગ કરીને આ મંદિર બનાવ્યું હતું, જે જૈન ધર્મના પાંચમા તીર્થંકર સુમતિનાથને સમર્પિત છે.

આર્કિટેક્ચર અને આંતરિક સુશોભન

ભંડાસર મંદિર માત્ર તેના બાંધકામ માટે જ નહીં પરંતુ તેની આંતરિક સુશોભન અને સ્થાપત્ય ડિઝાઇન માટે પણ પ્રખ્યાત છે. ત્રણ માળના આ મંદિરમાં દરેક માળે જૈન સંસ્કૃતિના વિવિધ પાસાઓનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. મંદિરના અંદરના ભાગમાં કરવામાં આવેલી કોતરણી અને ચિત્રો તેની સુંદરતામાં વધુ વધારો કરે છે.

ઘી શા માટે વાપરો?

આ અનોખા મંદિરના નિર્માણમાં પાણીને બદલે ઘીનો ઉપયોગ કરવાનો નિર્ણય તે સમયની પર્યાવરણીય અને સામાજિક પરિસ્થિતિથી પ્રેરિત હતો. જ્યારે ગ્રામજનોએ પાણીના અભાવે મંદિર બનાવવાનો વિરોધ કર્યો હતો. પછી બંદા શાહે ઘી વાપરવાનું નક્કી કર્યું. આ પગલું માત્ર જળ સંરક્ષણનું ઉદાહરણ જ નહીં પરંતુ એ પણ દર્શાવે છે કે કેવી રીતે પ્રાચીન સમયમાં સંસાધનોની અછત હોવા છતાં મોટા પાયે બાંધકામ કરવામાં આવતું હતું.

મંદિરની વાસ્તવિકતા અને લોકવાયકા

જો કે, મંદિરનો પાયો ખરેખર પાણીને બદલે ઘીથી બનેલો છે કે કેમ તે ચકાસવું મુશ્કેલ છે. પરંતુ લોકકથાઓ અને સ્થાનિક લોકો અનુસાર, ઉનાળામાં મંદિરના પથ્થરોમાંથી ઘી નીકળવાની ઘટનાઓ તેની પુષ્ટિ કરે છે. આ માત્ર આ મંદિરની અનોખી ડિઝાઈન જ નથી બતાવે છે પણ એ પણ દર્શાવે છે કે પ્રાચીન ભારતીય સ્થાપત્યમાં કેવી રીતે અનોખા ઉકેલોની શોધ કરવામાં આવી હતી.